GÜNCEL MESELELER
Prof. Dr. Mahmud Esad Coşan Rh.A
Soru: Yalnız Kur'an-ı Kerim'in
mealini esas alarak hüküm vermek, ne derece doğrudur?
Cevap: Son derece yanlıştır. Kur'an-ı
Kerim'in mealinden hüküm çıkmaz. Çünkü, Kur'an-ı Kerim'den hüküm çıkartacak
babayiğit yoktur. Kur'an-ı Kerim'in açıklaması mahiyetinde hadis-i şerifler
vardır; alimlerin, fakihlerin beyanları vardır. Kur'an-ı Kerim'in mânâları
incedir. Kur'an-ı Kerim'in esrârı çoktur. Kur'an-ı Kerim'in ifadesi vecizdir.
Oradan ahkâm çıkartmak için, İmam-ı Azam gibi olmak lâzım, İmâm-ı Şâfiî gibi
olmak lâzım!..
Mealden ahkâm çıkartan kimse, çıkartırsa da yanlış olur. Çünkü, o konudaki hadis-i şerifleri de bilmesi lâzım gelir. Çok yanlış bir şey yapar. "Kur'an-ı Kerim'i kendi re'yiyle te'vile, tefsire kalkan, cehennemdeki yerini hazırlasın!" diye hadis-i şerif vardır.
Kur'an-ı Kerim oyuncak değildir. Kur'an-ı Kerim'deki hatâ başka şeye benzemez. Elektrik şebekesi yapan insan, yüksek voltajla çalışan usta, elektriği bağlarken yanlış bir şey yapsa, iki tarafı tutsa, elektrik hatâyı affeder mi?.. Affetmez; çarpılır, kömür olur. Kartal bile uçarken, bir kanadı oraya değiyor, bir kanadı öbür tarafa değiyor; çarpılıp aşağıya düşüyor. Neden?.. Elektriğin şakası yoktur, oyuncak değildir.
Kur'an-ı Kerim'in hiç şakası yoktur!.. Kur'an-ı Kerim çocuk oyuncağı değildir. Zibidilerin oyuncağı da değildir. Kur'an-ı Kerim, çok büyük alimlerin üzerinde konuşabileceği bir şeydir. Öyle mealcilikle, yarım yamalak bilgi ile bu iş olmaz; müctehid olmak lâzım!..
Müctehid olmadan, öyle Kur'an-ı Kerim'i okuyacak da, anlayacak... Sen gel bakalım, ben sana Kur'an-ı Kerim'i harekesiz yazayım, harekesiz doğru okuyabilecekmisin bakalım?.. Kur'an-ı Kerim'i harekesi olmadan doğru okuyamayan bir insan, Kur'an-ı Kerim üzerinde hiç konuşmağa kalkmasın, haddini bilsin!.. Okuyabilecek misin doğru düzgün?..
Ben nice insanlar gördüm, üniversitede doçentlik imtihanına girdiler tefsir kürsüsünde; önünde yazılı Kur'an-ı Kerim ayetlerini, harekesiz doğru düzgün okuyamıyorlar. Öyle profesörlükle, doçentlikle de olacak değil, bayağı büyüktür bu iş... Ateşle oynuyorlar. Yanlış bir hüküm verirsin, kendini de mahvedersin, başkasını da...
"Allah-u Teâlâ Hazretleri insanlara ilmi verdikten sonra, çekip almaz; alimleri alır, geriye cahiller kalır." buyuruyor Peygamber Efendimiz... İmam Buhârî'nin Sahih-i Buhârî'sinde vardır bu hadis-i şerif... "Millet de onları adam sanar, mesele sorar. Onlar da kafalarından cevap verirler. Hem kendileri dalâlete düşerler, hem de kendilerine soru soranları dalâlete düşürürler." diyor.
Onun için, din ahkâmı şakaya gelmez! Bu işin şakası yoktur. Meal ile iş olmaz!.. Meal ile iş olmadığı gibi, derin Arapça bilgisi olacak, tefsirleri okuyacak, hadisleri okuyacak... O da yetmez; o konudaki bütün ahkâmı inceleyecek. Yine de edeple, hürmetle konuşacak, "Allahu a'lem bis savab" diyecek.
(Prof. Dr. Mahmud Esad Coşan, Güncel Meseleler - 2)
Soru: Herhangi bir meseleyi öğrenmek için Kur'an-ı Kerim'den sayfa açmak doğru mudur?
Cevap: Olmaz, doğru değil!.. Müslümanın bir meseleyi kararlaştırması için
pırıl pırıl ilim var... İlkönce ilim erbabına soracak!..
(Fes'elû ehlez zikri in küntüm lâ ta'lemûn) "Bilmiyorsanız, bilen insanlara, ilim erbabına sorun!" diyor Kur'an-ı Kerim...
İlkönce meseleyi, gideceksin soracaksın, "Hocam, bu hususta hüküm nedir?" diye... Allah'ın emri varsa, o da size bildirecek, mesele kalmayacak. Meselâ;
--Hocam, acaba ben içki içebilir miyim?
--Hocam ben acaba içki satabilir miyim?
Bir sor bakalım, o onun cevabını verir. İlkönce cevap ilimledir.
İlimden cevabını bulamazsa insan, meselâ;
--Ticaret yapacağım; acaba bakkal dükkânı mı açsam, manifatura dükkânı mı açsam?
Veyahut;
--Üç tane namzet var; ona mı, ona mı, ona mı?..
Bu gibi şeylerde istihâre yapılır. Abdest alırsın, istihare namazı kılarsın, elini açarsın, dua edersin: "Yâ Rabbi, sen bana hayırlısını göster!" dersin. Ama iştişâre; yâni müşavere etmek, istihareden önce gelir. İstihareye lüzum kalmadan, müşavere ile hallettiğin şeyi, istihareye bırakmak doğru olmaz!.. Çünkü, ilim önemlidir.
--Ya ilim adamı hata ediyorsa?..
--İlim adamının hatası bile sevaptır. Müctehid, ictihadında yanılsa bile sevap kazanır. Sen de onun ilmine hürmet ettiğin için, doğruyu bulmak için ona sorduğundan yine sevap alırsın.
O bakımdan ilmi ayaklar altına alıp da, işi hayallere, vehimlere bağlamayalım!.. İlkönce ilme, alime; ondan sonra istişareye, ondan sonra istihareye bırakırsınız. Ondan sonra artık bir şey çıkar tabii, insanın karşısına...
(Prof. Dr. Mahmud Esad Coşan, Güncel Meseleler - 1)